Yalın Üretim Nedir?

Günümüzde, işletmeler hangi sektörde olursa olsun rekabet gücü kazanması oldukça önemlidir. Bu sebeple, her işletmenin sürekli olarak gelişmeye ve değişmeye ihtiyacı vardır. Yalın üretim (Lean Manufacturing), Toyota Üretim Sistemi ‘nde ortaya çıkmıştır. Lean, israfı ortadan kaldırmaya ve verimliliği en üst düzeye çıkarmaya odaklanan bir üretim yaklaşımıdır. Bu yaklaşım, ilk olarak imalat sektöründe ortaya çıksa da bugün sayısız faydası nedeniyle dünyanın dört bir yanında, her sektörden şirketler tarafından geniş çapta benimsenmiştir. Yalın üretim sistemi, kaliteyi, güvenliği ve müşteri memnuniyetini artırırken süreçleri düzene koymaya ve maliyetleri düşürmeye yardımcı olur. Bu blogda, yalın üretimin tanımını ve şirketlere sağladığı faydaları keşfedeceğiz.

Yalın Üretim Sistemi Ne Demek?

Yalın üretim, üretim sürecinde israfı azaltmaya ve verimliliği artırmaya odaklanan bir üretim ve yönetim yaklaşımıdır. Bu metot, Toyota Üretim Sistemi tarafından geliştirilmiştir ve sürekli iyileştirmeyi vurgular. Ürün veya hizmete değer katmayan her şeyi israf olarak adlandırır ve israfın ortadan kaldırılmasına odaklanır. Yalın dönüşüm, ürünün genel kalitesini artırma, müşteri memnuniyetini artırma, hataları en aza indirme, üretim hızını ve maliyetini iyileştirme fikrine dayanır. Yalın, süreçleri düzene sokmaya, israfı ortadan kaldırmaya ve malzeme ve bilgi akışını iyileştirmeye önem verir. Bunu yapmak için ise malzeme ve bilgiyi müşteri beklentileri doğrultusunda şekillendirir, katma değer oluşturan faaliyetler yaratmaya odaklanır ve değer oluşturmayan adımları ortadan kaldırır.

Yalın Üretimin Amacı Nedir?

Yalın üretim sisteminin amacı, üretim hızını artırarak teslimat sürelerini kısaltmak, işletme maliyetlerini azaltmak ve ürün kalitesini iyileştirmektir. Yalın üretim, amacına ulaşmak için süreçlerdeki israfı ortadan kaldırmak ister. Bu yaklaşıma göre zaman, maliyet ve beceri gerektiren fakat müşteriye değer katmayan süreçler, faaliyetler, ürün veya hizmetler israftır. Fazla stok, yetersiz kullanılan yetenek, maliyet gibi verimsizlikleri ortadan kaldırmak için sıfır hatalı, küçük stoklar halinde, tam zamanında üretim yapılması gerekir.

Yalın Üretimin 5 Temel İlkesi

Yalın üretim süreçlerinin 5 temel ilkesi bulunmaktadır. Bu ilkeleri değer, değer akışı, akış, çekme ve mükemmellik olarak sıralayabiliriz.

Müşteri Değeri

Yalın üretimde değer, müşterinin bakış açısından belirlenmektedir. Yalın üretime göre müşterinin değer vermediği her şey israftır. Bu ilkenin amacı, müşterinin ne istediğini ve neye ihtiyacı olduğunu anlamak ve onlar için değer yaratmaya odaklanmaktır. İşletmeler müşteri değerini belirlemek için piyasa analizi, Pazar trendleri ve müşteri bilgilerimden yararlanabilirler.

Değer Akışı

Yalın Süreç Yönetiminin ikinci ilkesi, değer akışını analiz etmektir. Bu, bir süreci anlamayı ve müşterinin aradığı değeri yaratmak için gerekli olan adımları ve faaliyetleri belirlemeyi içerir. İsrafı ve iyileştirilmesi gereken alanları belirlemek için bir sürecin hammaddeden son ürüne kadar tüm yaşam döngüsünü analiz etmek gerekir.

Örneğin, bu aşamada ürün veya hizmetin tüm aşamaları incelenir. Değer akışı içindeki tüm bilgi ve malzeme hareketleri analiz edilir. Üretim sürecinde işlem süresi, bekleme süresi incelenir. Üretim sürecinde oluşan envanter miktarı ve stok seviyesi görselleştirilir.

Akış

Üçüncü ilke, sürekli akış yaratmaktır. Bu, sürecin verimli olmasını ve faaliyetlerin doğru sırada gerçekleştirilmesini sağlamayı içerir. Akış ilkesi, süreçlerin kesintisiz bir şekilde akmasını ve minimum gecikme ile üretimin gerçekleştirilmesini sağlar.

Çekme

Çekme, ancak bir müşteri talebi olduğunda üretim yapmaya odaklanır. Bu sayede yalnızca gerekli faaliyetler gerçekleştirilir ve kaynak israfının önüne geçilir.

Çekme sistemi, “tam zamanında envanter sistemi” olarak da adlandırılabilir. Bu sistem, üretim sürecinde kullanılan itme sisteminin tam tersidir. İtme sisteminde, üretim tahmine dayalı olarak yapılır ve bazen fazla veya yetersiz üretime neden olur. Bu, depolama maliyetlerinin artmasına ve müşteri memnuniyetsizliğine neden olur. Çekme sistemi, sadece talep olduğunda üretime başlayarak maliyetleri azaltır ve müşteri memnuniyetini artırır.

Mükemmellik

Yalın düşüncenin son ilkesi, mükemmelliğin peşinden koşmaktır. Bu, sürekli gelişmeyi ve mükemmellik için çabalamayı gerektirir. Mükemmelliği bulmak için ise süreçlerin sürekli iyileştirilmesi ve israfın sürekli olarak ortadan kaldırılması gerekir. Kısacası, yalın sistemi sürekli iyileştirme yaklaşımıyla bir arada çalışır.

Yalın Üretimde 8 İsraf

Atıkların ortadan kaldırılması, sadece maliyeti düşürmekle ilgili değildir. Aynı zamanda verimlilik ve müşteri değeri ile ilgilidir. Müşterinin ödemeye istekli olacağı ürünlerin üretilmesini ve daha kaliteli ürünler ortaya konulmasına odaklanır. Üretim sürecindeki atıkları tespit etmeyi kolaylaştırmak için sekiz farklı türe ayrılmıştır.

Fazla Stok: Müşteriler ihtiyaç duymadan önce ürünlerin depolanması, envanter israfına sebep olur.
Bekleme: Malzeme, bilgi veya çalışan eksikliği durumunda üretim süreçlerinde gereksiz gecikmeler olur. Bu, bekleme israfının ortaya çıkmasına neden olur.
Aşırı İşleme: Müşteriye değer katmayan ve müşterinin ihtiyaç duymadığı ürünlere özellik, malzeme veya ekstra çaba eklendiğinde aşırı işleme israfı oluşur.
Fazla Üretim: Talepten ve ihtiyaç duyulandan fazlasını üretmek, israfa neden olur.
Taşıma: Malzeme veya ekipmanın gereksiz yere taşınmasını içerir.
Gereksiz Hareket: İnsanların gereksiz yere hareket etmesi ve yürümesi hareket israfını oluşturur.
Kusur: Müşteri beklentilerini karşılamayan ürünler, kusurlu sayılır ve israf olmasına neden olur.
Kullanılmayan yetenek veya yaratıcılık: İnsanların bilgi ve becerileri tam potansiyelleriyle kullanılmadığında israf oluşur.

Yalın Üretim İsraf Türleri Nelerdir?

Yalın üretim’de bu tür atıklar 3M olarak adlandırılan Muda – Mura – Muri olmak üzere üç türe ayrılır:

Muda

Muda, müşteriye değer katmayan ve kaynakları harcayan herhangi bir iştir. Bir süreç değer katmıyorsa veya değer katan bir süreci desteklemiyorsa, o süreç israftır ve ortadan kaldırılmalıdır.

Mura

Yeni hizmetlerin eklenmesi veya müşteri taleplerindeki değişikliklerden kaynaklanan dalgalanmalar, denge bozukluğuna veya kaynak israfına neden olur.

Muri

İşgücü ve ekipmanın kapasitesini aşarak, daha yüksek bir hız veya yoğunlukta çalışmalarını talep etmek, ekipman tasarımı ve işgücü yönetimi açısından beklenenden daha fazla çaba ve zaman gerektirir. Bu da israfın ortaya çıkmasına neden olur.

Yalın Üretimin Faydaları Nelerdir?

Ürün ve hizmetlerin kalitesi artar.
Verimlilik artarak maliyetler azalır.
Üretimi bir üründen diğerine geçirmeyi kolaylaştırarak müşteri talebine daha iyi yanıt verilmesini sağlar.
Üretim israfını ortadan kaldırır.
Çalışanların işleri sahiplenmesini ve sorumluluk almasını sağlar. Bu, çalışan bağlılığını olumlu etkiler.
Müşteri odaklı üretim sağladığı için müşteri memnuniyetini artırır.
Stok miktarını azaltır.
Sürekli gelişme kültürünü teşvik eder.
Kusuru azaltır ve kaliteyi artırır.
Teslimat sürelerini kısaltır.

Yalın Üretimde Hangi Teknikler Kullanılır?

Lean production, Toyota Üretim Sisteminde israfın en aza indirildiği üretim sistemidir. Ford üretim sistemi de bu yaklaşımı benimsemiştir. “Yalın üretim felsefesini uygularken işletmelerin kullanabileceği en temel yalın üretim teknikleri aşağıdaki gibidir:

5S Metodolojisi: 5S, düzen ve temizliğe vurgu yapan bir yöntemdir. Çalışma alanlarının düzenlenmesini, emek ve zaman kaybını engelleyerek verimli, etkili ve güvenli bir çalışma ortamı yaratmayı hedefler.
Kaizen: Süreçlerde, ürünlerde veya hizmetlerde küçük ve kademeli iyileştirmeler yapmaya odaklanır.
Tam Zamanında Üretim (JIT): Müşteri taleplerine uygun olarak gereksinim duyulan ürünlerin, doğru miktar ve kalitede, doğru zamanda üretilmesidir.
Toplam Üretken Bakım: Ekipmanların maksimum verimlilikle çalışmasını sağlamak için planlı bakım ve operatör katılımını içeren bütünsel bir yaklaşımdır.
Tek Dakikada Kalıp Değişimi (SMED): Üretim makinelerinde kalıp değişimini hızlı, verimli ve minimum zaman kaybıyla gerçekleştiren bir tekniktir.
Poka – Yoke: Hatalı ürünleri önlemek veya tespit etmek için tasarlanmış basit ve etkili hata önleme tekniklerini ifade eder.
Jidoka: Otomasyonun yanı sıra, insan müdahalesiyle hata tespiti ve durdurma yeteneği olan bir üretim yaklaşımıdır.
A3 Problem Çözme Tekniği: Sorunları tanımlamak, analiz etmek, çözümlemek ve sonuçları paylaşmak için kullanılan yapılandırılmış bir problem çözme sürecidir.
Değer Akışı Haritalama (VSM): Bir ürün veya hizmetin süreçlerini görselleştirerek, israfı azaltmak ve değer ekleyen adımları vurgulamak için kullanılan bir yalın üretim aracıdır.
Kanban: Üretim akışını yönetmek için kullanılan görsel bir sistemdir, malzeme ve işlerin akışını düzenler ve iş yükünü optimize eder.
Hoshin Kanri: Stratejik hedeflerin belirlenmesi, dağıtılması, izlenmesi ve iyileştirilmesi için kullanılan bir yönetim sürecidir.
Kılçık Diyagramı: Bir problemi veya belirsizliği çözmek için olası nedenleri görsel olarak analiz eden bir araçtır.
Heijunka: Üretim dengeleme veya düzleştirmeye odaklanır. Bu, kesintisiz bir üretim akışı sağlama, gereksiz tesis işgali ve kesintileri minimize etme hedefiyle yapılır.