Otonom kelimesi Türkçe’de “kendi kendine yapabilen” anlamına gelir. Yalın Üretim tekniği olan Otonom bakım ise işletmelerde ekipmanların bakım sorumluluğunu operatöre veren ve ekipman etkinliğini artırmak için kullanılan bir bakım yöntemidir. Bu blog yazımızda otonom bakım adımlarını ele alacağız. Otonom Bakımın Amacı Nedir? Otonom bakımın amacı, operatörün makinesini sahiplenmesini sağlayarak bazı bakım faaliyetlerinin sorumluluğunu operatöre aktarmaktır. Otonom bakım tekniğinde, operatör temizleme, yağlama, inceleme gibi rutin görevler hakkında eğitim alır. Bu eğitim sayesinde operatörden makineyi “yeni gibi” bir standarda getirmesi ve bu standartta tutması beklenir. Otonom Bakım Neden Önemli? Otonom bakım faaliyetlerinin uygulanmadığı kuruluşlarda operatörler basit arızalarla karşılaştığında bakım ekibinin gelmesini bekler. Bakım ekibi, makineyi tamir edene kadar çalışmaların durdurulması gerekir. Bu, üretim sürecinde ciddi kayıplara neden olur. Otonom bakım yöntemini benimseyen kuruluşlarda ise durum tam tersidir. Operatör ekipmanlarını sürekli izler, ayarlama yapar ve küçük bakım görevlerini gerçekleştirir. Bu sayede düzenli olarak planlanmış bir bakımı gerçekleştirmek için özel bir bakım teknisyeninin görevlendirilmesine gerek kalmaz. Operatörler, küçük arızalarla karşılaştığında gerekli çalışmaları yaparak üretimin devam etmesini sağlar. Otonom Bakım Faaliyetlerinde Çalışan Rolü Otonom bakım çalışmalarında aktif bir şekilde rol alacak çalışanların aşağıdaki özelliklere sahip olması, sürekli iyileştirme süreçlerine de katkı sağlayacaktır. Temiz ve düzenli çalışmalı, Kullandığı ekipmanı iyi tanımalı, Ekipmanının her zaman “yeni gibi” ve “çalışır durumda” kalması için çabalamalı, Ekipmanındaki herhangi bir anormalliği fark edebilmeli, Verilen eğitim ve oluşturulan standartlar dahilinde gerekli onarım ve bakım işlerini yapabilmeli, Öneri sunabilmeli ve iyileştirme süreçlerine katılmalı, Gelişime açık olmalı, Olası iş kazalarından kendini koruyabilmeli ve ramak kala olayları raporlayabilmeli, Otonom Bakımın Görev Alanları Nerelerdir? Otonom bakım, operatörleri makinelerinin temel bakım faaliyetlerinden sorumlu tutar. Otonom bakımının alanına giren temel bakım faaliyetleri temizlik, yağlama, sıkma işlemleri, görsel ve işitsel kontroller ve küçük onarımlardır. Düzeltici bakım, periyodik bakım, arıza bakım, kestirimci bakım gibi uygulamalar teknik bakım ekibinin görev alanıdır. Otonom Bakım Kaç Adımda Gerçekleşir? Operatör ve ekipman performansını geliştirmeyi hedefleyen otonom bakım 7 adımdan oluşur. Temizlik ve kontrol Karşı tedbirler Geçici standartların oluşturulması Genel kontrollerin yapılması Otonom kontrol yapılması Standartlaştırma Tam otonom bakım 1. Temizlik ve Kontrol İlk adım, ekipmanın düzenli olarak temizlenmesi ve kontrol edilmesidir. Burada temizlik, en basit anlamıyla ekipmanın kirden arındırılması anlamına gelmez. Ekipman temizlenirken küçük kusurların veya anormalliklerin fark edilmesini sağlar.Temizlik sırasında yapılan incelemeler, ekipmandaki potansiyel sorunları erken aşamada tespit etmeye yardımcı olur. Böylece, operatör beklenmedik arızaların önüne geçer. 2. Karşı Tedbirler İkinci adım, kirlilik ve dağılma kaynaklarının ortadan kaldırılmasını içerir. Ayrıca, ulaşılması zor alanlara erişimin kolaylaştırılması amacıyla yapılan kaizen çalışmaları ile temizlik ve kontrol sürelerinin azaltılmasını kapsar. 3. Geçici Standartların Oluşturulması Üçüncü adımda, operatörlere ekipmanın yağlama noktaları, yağ seviye kontrolü ve yağ ekleme konularına dair eğitim verilir. Eğitimin sonunda operatörler periyodik yağ kontrolü ve yağlama işlemlerini uygulamaya başlar. Temizlik ve karşı tedbirler adımlarında elde edilen deneyimlerle ekipmanın bozulmasını önlemek ve arıza öncesi anormallikleri tespit etmek için temizlik, kontrol ve yağlama faaliyetlerine dair geçici otonom bakım standartları oluşturulur. Bu standartlar, yeni kazanılan deneyimlerle sürekli olarak güncellenir ve geliştirilir. 4. Genel Kontrollerin Yapılması Genel kontrolleri gerçekleştirmek için teknik bilgi gereklidir. Bu adıma kadar olan her adımı teknik olarak kontrol etmek ve standartlaştırmak önemlidir. Yeni hataları tespit etmek ve iyileştirme yapmak için hem teorik hem de uygulamalı eğitim almak gereklidir. 5. Otonom Kontrollerin Yapılması Beşinci adımın amacı, ilk dört adımda elde edilen başarının devamlılığını sağlamak ve verimliliğini artırmaktır. Operatörün, devamlı gerçekleştirdiği standart kontrolleri uygularken zaman kaybedilmesini önler. Makineleri, tamamen arızasız bir hale getirmek otonom kontroller ile olur. 6. Standartlaştırma Bu bakımlar tamamlandıktan sonra, ekipmanların ilk günkü performansına dönmesi ve kaliteli bir üretimin yapılması hedeflenir. Operasyon standartları, kalite, iş güvenliği bilinci, iş akış planları, standart iş kriteri ve sorumluluğu altında toplanır. Otonom Bakım Faydaları Nelerdir? Otonom bakım, üretim tesislerinde birçok önemli fayda sağlar. Bu sistemin getirdiği avantajlar, sadece ekipmanların daha verimli çalışmasını sağlamakla kalmaz. Aynı zamanda genel işletme performansını da artırır. İşte otonom bakımın başlıca faydaları: Artan Ekipman Verimliliği Otonom bakım, düzenli temizlik, yağlama ve kontrol faaliyetleri ile ekipmanların sürekli olarak en iyi durumda çalışmasını sağlar. Bu, makine arızalarını ve beklenmedik duruşları azaltarak üretim verimliliğini artırır. Azalan Arıza ve Duruş Süreleri Ekipmanların sürekli izlenmesi ve bakımının yapılması, potansiyel arızaların erken tespit edilmesine olanak tanır. Bu sayede, arıza meydana gelmeden önce gerekli önlemler alınabilir ve duruş süreleri minimize edilir. Daha Düşük Bakım Maliyetleri Proaktif bakım yaklaşımları, büyük ve maliyetli arızaların önüne geçer. Düzenli yapılan küçük bakım işlemleri, ekipmanların ömrünü uzatarak büyük bakım maliyetlerinden tasarruf sağlar. Gelişmiş İş Güvenliği Otonom bakım, ekipmanların güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar. Bu durum, iş kazalarını ve yaralanmaları azaltır, çalışanların güvenli bir ortamda çalışmasına katkıda bulunur. Sürekli İyileştirme Kültürü Otonom bakım, sürekli iyileştirme anlayışını teşvik eder. Çalışanlar, süreçlerdeki aksaklıkları ve iyileştirme fırsatlarını belirleyerek daha verimli çalışma yöntemleri geliştirir. Kaliteli Üretim Düzenli ve etkili bakım, ekipmanların en iyi performansta çalışmasını sağlar, bu da üretilen ürünlerin kalitesini artırır. Kaliteli ekipman, kaliteli üretimi doğrudan etkiler ve müşteri memnuniyetini artırır. Otonom Bakım Nasıl Uygulanır?
