FMEA, Hata Modu ve Etki Analizi anlamına gelir. Bir ürün veya süreçteki potansiyel riskleri ve bunlardan kaynaklı oluşabilecek sonuçları belirlemek için sağlık, otomotiv ve havacılık dahil olmak üzere birçok sektörde kullanılan bir risk analizi yöntemidir. Arıza modu (FM), bir ürün veya süreçte oluşabilecek potansiyel hataları gösterir. Etkili analiz (EA) ise bu hataların yaratacağı sonuçları gösterir. Bu analiz, tüm arızaların tespit edilmesi ve hangi arızaların ne sıklıkla meydana geldiğinin anlaşılması, arızalara öncelik verilmesi gereken konuların belirlenmesini mümkün kılar. FMEA ile işletmeler gelecekte meydana gelebilecek risklere ait başarısızlıkların ciddiyetini, nedenlerini ve olasılıklarını değerlendirir. Bu sayede işletmeler potansiyel sorunları proaktif olarak ortadan kaldırarak ürün, süreç veya hizmet kalitesinin ve müşteri memnuniyetinin artmasını sağlar. FMEA Türleri Nelerdir? Tasarım, süreç ve fonksiyonel olmak üzere temelde üç FMEA modu vardır. Tasarım FMEA (DFMEA) Adından anlaşılacağı üzere DFMEA, bir ürün veya sürecin henüz tasarım aşamasındayken karşılaşabileceği potansiyel hata modlarını, bunların nedenlerini ve etkilerini belirlemeyi sağlar. Tasarım FMEA, bir ürün veya sürecin piyasaya sürülmeden önce oluşabilecek arıza alanlarını belirleyerek çok daha masraflı olmasının önüne geçer. Kısacası, üretim öncesi hataları tespit etmeyi ve ortadan kaldırmayı amaçlar. Proses FMEA (PFMEA) PFMEA, ürün veya hizmet kalitesini olumsuz etkileyebilecek süreçle ilgili potansiyel arızaları belirlemek, öncelik sırasına koymak ve bu arızalara ilişkin riskleri değerlendirmek için kullanılır. Süreç FMEA, süreç tasarımlarını iyileştirmeyi, eksikleri gidermeyi, kusurları önlemeyi ve başarısızlık riskini azaltmayı sağlar. Hizmet FMEA Hizmet FMEA, hizmet sektöründe potansiyel hataları ve bunların müşteri üzerindeki etkilerini belirlemek için kullanılan bir risk analizi yöntemidir. Bu analiz, hizmet süreçlerinde meydana gelebilecek hataları, bu hataların nedenlerini ve olası sonuçlarını değerlendirerek müşteri memnuniyeti ve hizmet kalitesini artırmayı amaçlar. Fonksiyonel FMEA (FFMEA) Fonksiyonel FMEA, tasarım ve süreç FMEA modlarının öncüsüdür. Amacı, bir ürün veya süreç geliştirmelerinin en başında potansiyel hatalarını tanımlayarak arızalardan kaçınmaya odaklanır. Arıza Modu ve Etkileri Analizi (FMEA) Ne Zaman Yapılır? FMEA’nin gerçekleştirilmesi gereken birkaç durum söz konusudur: Yeni bir ürün, süreç veya hizmet tasarlanırken, Mevcut bir sürecin farklı bir şekilde gerçekleştirilmesi planlandığında, Belirli bir süreçte kalite geliştirme hedeflendiğinde, Bir sürece dair başarısızlıkların anlaşılması ve bu başarısızlıkların nasıl iyileştirilmesi gerektiğinde FMEA yapılması gerekmektedir. FMEA Nasıl Yürütülür? FMEA, mühendisler, üretim personeli ve tasarımcılar dahil olmak üzere uzman bir ekip tarafından yürütülür. FMEA’yı yürüten ekip başarısızlık modlarını, bu başarısızlıkların nedenlerini ve olası etkilerini ve bunları ortadan kaldırmak için uygulanması gereken düzeltici eylemleri belirler. Ekip daha sonra bu bulguları, tanımlama ayrıntılarını ve başarısızlığın değerlendirmesini, önem düzeyini ve önerilen düzeltici eylemi içeren FMEA raporunda belgeler. Bir FMEA’nın yürütülmesinde yer alan adımlar ise aşağıdaki gibidir: FMEA’nın Kapsamını Tanımlamak: Hangi ürünün, sürecin veya sistemin analiz edilmesi gerek? Olası Hata Modlarını Tanımlamak: Neler ters gidebilir? Hata Modlarının Nedenlerini Tanımlamak: Neden bu hatalar oluşabilir? Hatanın Ciddiyetini Değerlendirmek: Bu hata meydana gelirse ne kadar kötü olur? Hata Olasılığını Tahmin Etmek: Bu hatanın meydana gelme olasılığı nedir? RPN Hesaplamak: RPN, her bir arızanın ciddiyetinin ve olasılığının bir ölçüsünü ifade eder. RPN’yi Azaltmak için Düzeltici Eylemler Geliştirmek: Her bir hatayı önlemek veya hafifletmek için neler yapılabilir? Son iki adım ise Düzeltici Eylemleri Uygulamak ve Düzeltici Faaliyetlerin Etkinliğini izlemektir. FMEA Analizinde Karşılaşılan Hata Türleri Tasarım Hataları Bu hatalar genellikle proje tasarım aşamasında ortaya çıkar. Ürünün özelliklerini ve performansını olumsuz yönde etkiler. Üretim Hataları Üretim hataları, proje üretim aşamasına geçtiğinde oluşur ve ürün kalitesini olumsuz etkiler. Ürün parçaları doğru bir şekilde montaj edilmediğinde bu üretim hatasına neden olur. İşletim Hataları İşletim hataları, projenin faaliyete geçtiği aşamada meydana gelir ve ürünün güvenilirliğini etkiler. Bu tür hatalar, ürünün performansını düşürebilir, ürüne zarar verebilir veya ürünün kullanımının yasaklanmasına neden olabilir. FMEA’nın Faydaları Nelerdir? FMEA’nın en önemli avantajı, üretimde yaşanma olasılığı olan sorunları önceden tahmin etmesi ve hataları önleme yeteneğidir. Bunun yanı sıra FMEA’nın kuruluşlara sağladığı birçok avantaj daha vardır: FMEA, başarısızlık riskini azaltmak için ürün ve süreç güvenilirliğini ve kalitesini iyileştirir. Bu, işletmelerin müşteri taleplerini karşılamasını sağlayarak müşteri memnuniyetini artırır. Arıza Modu ve Etki Analizi neden, nasıl ve ne olur gibi sorular üzerinden sorgulama yaparak arıza modlarını ve bunlarla ilişkili nedenleri belirler. Böylece, ilgili ekip problem daha ortaya çıkmadan önce sorunun temel nedeninin belirler ve önlemek için adım atar. Olası sorunları ortaya çıkmadan önce belirlemek ve ele almak, maliyetli geri dönüşleri önleyerek kaliteyi artırmaya yardımcı olur. FMEA, ürün tasarımı nedeniyle ortaya çıkabilecek güvenlik tehlikelerinin belirlenmesine yardımcı olur. Bu, geliştirme sürecinde erken düzeltmeler yapılmasına yardımcı olarak ürünlerin kullanımını daha güvenli hale getirir. FMEA, üretim ve tasarım kusurları olasılığını azaltarak ürünün güvenilirliğini artırmaya yardımcı olur. Kalite Yönetim Sistemi
