Bu blog yazımızda Jidoka’nın ne olduğunu, Yalın Üretim ile ilişkisini ve nasıl uygulandığını ele alacağız. Jidoka Felsefesi Nedir? Jidoka, makinelerin anormal bir durumu algıladığında otomatik olarak çalışmayı durdurduğu ve operatörlerin bu hatanın tekrarını önlemek amacıyla arızayı düzeltmeye çalıştığı bir yalın üretim prensibidir. Otonomasyon olarak da bilinen bu prensip, üretim süreçlerinde arıza oluşmasını önlemek veya arızayı gidermek amacıyla kullanılır. Jidoka, kelime anlamıyla insan müdahalesiyle otomasyon anlamına gelir ve Toyota Üretim Sistemi’nin (TPS) temel taşlarından biridir. Bu yaklaşım, firmanın düşük kaliteli veya hatalı ürünler sunmasını engellemeyi hedefler. Nihai ürün kalitesini artırırken teslim tarihlerine bağlı kalınmasına yardımcı olur. Jidoka Sisteminin Temel İlkeleri Jidoka, bir işletmenin ürünlerini kusursuz bir şekilde teslim etmesini sağlamak için 4 temel ilkeye dayanır. Bu 4 temel adım, sürekli iyileştirme yaklaşımı için istikrarlı bir temel oluşturur ve süreçlerin daha verimli olmasını sağlar. Anormallikleri tespit etme Her ekipman, hataları tespit edebilme yeteneği ile donatılmalıdır. Bun ek olarak, ürün kusurları, ham madde hataları ve makine arızaları gibi herhangi bir anormallik tespit edildiğinde bunu bildirecek bir uyarı sistemi olmalıdır. Üretimi durdurma Herhangi bir anormallik tespit edildiğinde, makineler otomatik olarak çalışmayı durdurma yeteneğine sahip olmalıdır. Ayrıca, operatörlerin standartlarında altında bir şey fark etmeleri durumunda üretimi manuel olarak durdurabilmelidir. Acil olan sorunu düzeltme Üretim durduktan sonra operatörler mevcut durumu değerlendirmeli ve yardım talep etmelidir. Sorunun kök nedenini araştırma ve çözme Sorunun tekrarlanmasını önlemek için bir ekip belirlenmeli ve sorunun kök nedenlerini ele almalıdır. Daha sonra bu sorunlar için çözüm üretilmeli, üretime en kısa sürede geri dönülmelidir. Jidoka’nın Tarihçesi Jidoka, ilk kez 1896 yılında Toyota Motor Company’nin kurucusu olacak Japon mucit Sakichi Toyoda tarafından uygulandı. Bu kavram, otomatik bir dokuma tezgahında iplik koptuğunda makinenin durmasını sağlayan basit bir mekanizma olarak ortaya çıktı. Mekanizma, iplik koptuğunda durumu algılayarak makineyi anında durduruyor ve böylece kusurların oluşmasını engelliyordu. Daha sonra, tezgahı işleten işçi arızayı düzeltip üretim sürecini tekrar başlatmak zorunda kalıyordu. Bu devrim niteliğindeki yenilik, bir operatörün aynı anda birden fazla makineyi yönetebilmesine imkan tanıdı ve üretim kapasitesinde büyük bir artış sağladı. Kullanışlılığı ve verimliliği sayesinde, bir İngiliz şirketi bu icadın patentini satın aldı ve Toyota’nın kuruluşu için gerekli fonları sağlamış oldu. Jidoka Neden Önemlidir? Jidoka’nın önemli olmasının nedeni üretim sisteminin iki temel taşından biri olmasıdır. Diğeri ise Tam Zamanında Üretim Sistemi’dir. Bu iki teknik olmadığı zaman Yalın yaklaşımın varlığını sürdürmesi zordur. Jidoka’nın uygulanması, işletmelerin yüksek kaliteli ürünler üretmesine olanak tanır çünkü hatalı ürünler üretim sürecinde otomatik olarak belirlenir. Ayrıca, bu yaklaşım ön saflardaki çalışanları, karşılaştıkları her sorunu bir iyileştirme fırsatı olarak görmeleri için teşvik eder. Üretimdeki kusurlardan ders çıkararak ve çözümleri hemen hayata geçirerek sürekli iyileştirme kültürünü destekler. Jidoka Nasıl Uygulanır? Jidoka’nın temelinde insan vardır. Jidoka’nın başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için, insanların makinelerle birlikte çalışabilmesi gerekir. Yalın Üretim’de Jidoka’yı başlatmak için 3 temel adım vardır: Yönetim Desteği Jidoka’nın organizasyon içinde doğru şekilde uygulanması için net bir tanım oluşturulmalı ve tüm çalışanlara iletilmelidir. Bu ilkenin ne anlama geldiği konusunda herkesin aynı görüşte olması sağlanmalıdır. Bu anlayış, hem üstten alta hem de alttan üste doğru tüm organizasyonda tutarlı bir şekilde devam etmelidir. Hazırlık Değerlendirmeleri İşletmenin, işleyiş biçimini değiştirmek için liderin rehberliğinde bir Jidoka kontrol listesi oluşturulmalıdır. Değerlendirme yaparken ilgili paydaşların katılımı sağlanmalıdır. Çünkü, paydaşlar mevcut durumu daha iyi anlamaya yardımcı olur. Uygulamaları Yürütün Uygulama boşluklarını belirleyip kapattıktan sonra, işlevler arası bir ekiple belirli bir Jidoka projesi planlayıp başlatılmalıdır. Ölçeklenmenin hızlı yollarından biri, sorunları tespit edip üretimi durdurma yeteneğine sahip makineler veya montaj hatları kurmaktır. Jidoka Faydaları Nelerdir? Jidoka’nın birçok önemli faydası bulunmaktadır: Hatalar, üretim sürecinde otomatik olarak tespit edildiği için düşük kaliteli ürünlerin üretimini engeller ve nihai ürün kalitesini yükseltir. Hatalar, anında tespit edildiği için sorunlar hızlı bir şekilde çözüme kavuşur. Bu sayede üretim sürecinde daha aksaklık yaşanır. Bir operatörün aynı anda birden fazla makineyi yönetmesini sağlar. Böylece, iş gücünün daha verimli kullanılmasını sağlar. Operatörler ve çalışanlar, sorunları bir iyileştirme fırsatı olarak görür ve bu da sürekli iyileştirme kültürünü destekler. Hatalı ürünlerin azaltılması, yeniden işleme ve atık maliyetlerini düşürür. Böylece genel üretim maliyetleri azalır. Sürekli İyileştirme Çözümü & Yalın Üretim Platformu oneri.io, sürekli iyileştirme çözümü ve yalın üretim platformudur. Platform, OPEX, kalite, yalın, İSG, sürekli iyileştirme birimlerinin iş süreçlerini dijitale taşır ve süreçlerin verimliliğini artırır. Platformumuzda, 9 tane modül vardır ve modül sayısını artırmak amacıyla sürekli çalışmalar yapmaktayız. Mevcut modüllerimiz aşağıdaki gibidir: Çalışan Öneri Sistemi Kaizen 5S Denetim Yönetimi Ramak Kala Raporlama Öğrenilmiş Ders Aksiyon Yönetimi Müşteri Talep Yönetimi A3 Problem Çözme Dijital Denetim Yönetimi oneri.io ve modülleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak veya demo talebinde bulunmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
